Goran Bregović

Goran Bregović (Sarajevo, 22. mart 1950) je muzičar i tekstopisac, vođa Orkestra za svadbe i sahrane. Bio je član nekadašnjeg Bijelog dugmeta, jedne od najpopularnijih rok grupa u tadašnjoj Jugoslaviji krajem 1970-ih i polovinom 1980-ih godina. Bregović je bio vođa i jedini stalni član grupe za sve vreme njenog postojanja. Nakon raspada grupe, Bregović je komponovao za umetnike poput Igija Popa i Sesariju Evoru. Takođe je komponovao muziku za filmove Emira Kusturice.

Goran Bregović je rođen u Sarajevu. Otac mu je bio oficir JNA. Nakon razvoda roditelja, Bregović je ostao da živi sa majkom u Sarajevu.

Bregović je svirao violinu u muzičkoj školi, ali je u drugom razredu izbačen sa obrazloženjem da je netalentovan. Njegovo muzičko obrazovanje se svelo na ono što su mu pokazivali drugovi sve dok mu majka nije kupila prvu gitaru. Potom je upisao umetničku školu, ali ga je majka ubrzo ispisala zbog toga što je škola, navodno, bila puna homoseksualaca. Majka ga je upisala u saobraćajnu školu i, kao kompromis, dopustila mu da nosi dugu kosu. Po prelasku u novu školu, Bregović se pridružio školskom bendu Izohipse kao bas gitarista. Međutim, izbačen je i iz ove škole (ovog puta zbog lošeg ponašanja — slupao je školski Mercedes). Bregović je tada upisao gimnaziju i pristupio gimnazijskom bendu Beštije (opet je svirao bas gitaru). U njegovoj šesnaestoj godini majka ga je napustila i Goran se morao sam brinuti o sebi svirajući narodnjake u kafani u Konjicu, radeći na gradilištu i prodajući novine.

Na nastupu Beštija primetio ga je Željko Bebek i pozvao ga da svira bas gitaru u njegovoj grupi Kodeksi, što je Goran prihvatio. U leto 1969. svirali su za turiste u dubrovačkom hotelu Splendid. Potom su pozvani u Napulj da sviraju u noćnom klubu. Prihvatili su poziv, ali su se sa gazdom kluba razišli u pogledu repertoara. Ipak ostali su u Napulju da sviraju po noćnim klubovima. U to vreme Bregović je sa basa prešao na solo gitaru, a te 1970. godine grupa je svirala u sastavu: Goran Bregović, Željko Bebek, Zoran Redžić i Milić Vukašinović. U to vreme su bili pod snažnim uticajem muzičke grupe Led zepelin i Blek sabat, za šta je najzaslužniji bio Milić Vukašinović „zarazivši“ ih tom vrstom muzike. Izgleda da je ovo bio razlog odlaska Željka Bebeka iz grupe u jesen 1970. godine. Ovo je u jesen 1970. rezultovalo odlaskom ritam gitariste i pevača Željka Bebeka iz grupe. Krajem godine su Bregovićeva majka i Redžićev brat Fadil došli u Napulj i odveli momke nazad u Sarajevo.

U jesen 1971. Goran je upisao studije filozofije i sociologije, ali je vrlo brzo odustao. U isto vreme je Milić Vukašinović otišao u London, tako da su Bregović i Redžić počeli da sviraju u grupi Jutro. Tokom nekoliko sledećih godina grupa je često menjala postave, a 1. januara 1974. grupa Jutro postala je Bijelo dugme.

Nakon Bijelog dugmeta

Kako je vreme Bijelog dugmeta prolazilo, tako je i Bregović ulazio u svet filmske muzike. Njegov prvi projekat je bio film Emira Kusturice Dom za vešanje (1989), koji je postigao veliki uspeh (i film i muzika iz filma). Bregović i Kusturica su nastavili saradnju i na Kusturičinom sledećem filmu — Arizona Drim snimljenom 1993. (zanimljivo da je Bregovićevu muziku izvodio američki roker Igi Pop). Sledeći njegov projekat, muzika za film Kraljica Margo Patrisa Šeroa opet je postigao veliki uspeh, a film je dobio dve nagrade na Kanskom festivalu 1994. godine. Sledeće godine Zlatnu palmu osvaja Kusturičin film Podzemlje, za koji je Bregović komponovao muziku.

Bregovićeva muzika donosi južnoslovenske i romske teme i fuzija je popularne muzike sa tradicionalnom polifonom muzikom sa Balkana, tangom i duvačkim orkestrima. Vrlo popularan u istočnoj Evropi, Bregović je nekoliko puta optuživan za krađu originalne romske i narodne muzike sa Balkana i za njeno prerađivanje i prisvajanje autorstva. Godine 1997. radio je sa turskom pevačicom Sezen Aksu na njenom albumu „Düğün ve Cenaze“. Godine 2000. Bregović je snimio album „Kayah i Bregović“ sa popularnom poljskom pevačicom Kajom, koji je u Poljskoj prodat u više od 650.000 primeraka.

Godine 2005. učestvovao je u tri oproštajna koncerta Bijelog dugmeta.

Goran Bregović trenutno živi u Parizu sa suprugom Dženanom Sudžukom i svoje tri kćerke: Emom, Unom i Lulom. Takođe ima kćerku Željku (iz mladalačke veze sa plesačicom iz sarajevskog noćnog kluba), koja mu je rodila unuku Bjanku.

Bregović je imao nastup u pauzi za glasanje tokom finalne večeri Pesme Evrovizije 2008. u Beogradu.

Godine 2010. Radio-televizija Srbije je objavila da će Goran Bregović komponovati tri pesme koje će se nadmetati za srpskog predstavnika na Pesmi Evrovizije 2010. u Oslu.